مواردي از شرايط وجوب و صحت روزه

مذهبي(لطفا براي اطلاع از احکام ديني خود فقط به اين مطالب اکتفا نکنيد و به مرجع تقليد خود رجوع کنيد)

اين مطالب از پايگاه اطلاع‌رساني دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمي سيدعلي خامنه‌اي (مد‌ظله‌العالي) در اين پست قرار داده شده است.

س : دختري که به سن تکليف رسيده، ولي به علت ضعف  جسماني توانايي روزه گرفتن ندارد، و بعد از ماه مبارک رمضان هم نمي‏تواند  قضاي آن را به جا آورد تا اينکه ماه رمضان سال بعد فرا مي‏رسد، چه حکمي  دارد؟
ج: ناتوانى از گرفتن روزه و قضاى آن به مجرد ضعف و  عدم قدرت موجب سقوط قضاى روزه نمى‏شود، بلکه قضاى روزه‏هاى ماه رمضان که  از او فوت شده، بر وى واجب است.
س : دختراني که تازه به سن تکليف رسيده‏اند و روزه  گرفتن بر آنها مقداري مشکل است، چه حکمي دارند؟ آيا سن بلوغ شرعي دختران  اکمال نه سال قمري است؟
ج: بنا بر نظر مشهور، بلوغ شرعى دختران همان تکميل  نه سال قمرى است که در اين هنگام روزه بر آنها واجب است و ترک آن به مجرد  بعضى از عذرها جايز نيست، ولى اگر روزه گرفتن براى ايشان ضرر داشته باشد  يا تحمل آن برايشان همراه با مشقت زياد باشد، افطار براى آنها جايز است.
س : من زمان دقيق رسيدن به سن تکليف خود را  نميدانم، از جناب عالي خواهشمندم بيان فرماييد که از چه زماني قضاي نماز  و روزه بر من واجب است؟
ج: فقط قضاى آن مقدار از نمازها و روزه‏ها که يقين به فوت آن بعد از رسيدن به سن قطعى تکليف شرعى داريد، بر شما واجب است.
س :اگر دختر نه ساله‏اي که روزه بر او واجب شده، به دليل دشواري، روزه‏اش را افطار نمايد، آيا قضا بر او واجب است يا خير؟
ج: قضاى روزه‏هايى که از ماه رمضان افطار کرده، بر او واجب است.
س : اگر فردي به خاطر عذري قوي، پنجاه درصد احتمال  دهد که روزه بر او واجب نيست و به همين دليل روزه نگيرد، ولي بعداً معلوم  شود که روزه بر او واجب بوده، از جهت قضا و کفّاره چه حکمي دارد؟
ج: اگر افطار عمدى روزه ماه مبارک رمضان به مجرد  احتمال عدم وجوب روزه بر وى باشد، در فرض سؤال علاوه بر قضا، کفّاره هم بر  او واجب است. اما اگر افطار به علت ترس از ضرر باشد و ترس هم منشأ عقلايى  داشته باشد، کفّاره واجب نيست، ولى قضا بر او واجب است.
س : شخصي مشغول انجام خدمت سربازي است و به علت  مسافرت و حضور در محل خدمت، نميتواند روزه ماه رمضان سال گذشته را بگيرد،  و هنگام حلول ماه رمضان امسال نيز در محل خدمت است و احتمال دارد که باز  هم نتواند روزه بگيرد، اگر پس از پايان دوره خدمت سربازي بخواهد روزه اين  دو ماه را قضا نمايد، آيا کفّاره هم بر او واجب است يا خير؟
ج: کسى که بر اثر عذر مسافرت، روزه ماه رمضان از او  فوت شده و آن عذر تا ماه رمضان سال آينده استمرار داشته، فقط قضاى آن بر  او واجب است و کفّاره تأخير واجب نيست.
س : اگر شخص روزه دار جنب باشد و تا قبل از اذان  ظهر متوجه آن نشود و پس از آن غسل ارتماسي نمايد، آيا روزه‏اش باطل  مي‏شود؟ و اگر بعد از غسل متوجه شود که در حال روزه غسل ارتماسي نموده  است، آيا قضاي آن واجب است؟
ج: اگر غسل ارتماسى بر اثر فراموشى و غفلت از روزه دار بودن باشد، غسل و روزه او صحيح است و قضاى روزه‏اش بر او واجب نيست.
س : اگر شخصي بخواهد قبل از زوال به محل اقامتش  برسد، ولي در راه به خاطر پيشامد حادثه‏اي نتواند در زمان معيّن به مقصد  برسد، آيا روزه او اشکال دارد و آيا کفّاره بر او واجب است يا فقط قضاي  روزه آن روز را بايد به جا آورد؟
ج: روزه‏اش در سفر صحيح نيست و بر او فقط قضاى روزه آن روزى که پيش از ظهر به محل اقامتش نرسيده، واجب است و کفّاره‏اى هم ندارد.
س : اگر هواپيما در ارتفاع بالا و مسير طولاني در  حال پرواز باشد و پرواز حدود دو ساعت و نيم تا سه ساعت طول بکشد، مهماندار  و خلبان هواپيما براي حفظ تعادل خود هر بيست دقيقه احتياج به نوشيدن آب  دارند، در اين صورت آيا در ماه مبارک رمضان، کفّاره و قضاي روزه بر آنها  واجب مي‏شود؟
ج: اگر روزه براى آنها ضرر داشته باشد، جايز است که  با نوشيدن آب افطار نمايند و قضاى آن را بجا آورند و در اين حالت کفّاره  بر آنها واجب نيست.
س : اگر زن در ماه مبارک رمضان دو ساعت يا کمتر مانده به اذان مغرب حيض شود، آيا روزه‏اش باطل مي‏شود؟
ج: روزه‏اش باطل است.
س : کسي که با پوشيدن لباس مخصوص (مانند لباس غواصي) بدون اينکه بدنش خيس شود، در آب فرو رود، روزه‏اش چه حکمي دارد؟
ج: اگر لباس به سر او چسبيده باشد، صحّت‏ روزه‏اش محل اشکال است و بنا بر احتياط وجوبى قضاى آن لازم است.
س : آيا مسافرت عمدي در ماه رمضان به قصد افطار و فرار از روزه گرفتن، جايز است؟
ج: مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، و در صورت مسافرت، ولو اينکه براى فرار از روزه باشد، افطار بر او واجب است.
س : شخصي که روزه واجب بر عهده‏اش است و قصد دارد  که آن را بگيرد، ولي بر اثر پيشامدي نتواند روزه بگيرد مثلاً بعد از طلوع  خورشيد آماده مسافرت شد و به سفر رفت و بعد از ظهر برگشت و در بين راه هم  مرتکب هيچ‌يک از مفطرات نشد، ولي وقت نيت روزه واجب از وي فوت شد، و آن  روز هم از روزهايي است که روزه در آن مستحب است، آيا مي‏تواند نيت روزه  مستحبي کند يا خير؟
ج: اگر قضاى روزه ماه رمضان بر ذمّه‏اش باشد، نيت روزه مستحبى حتى بعد از فوت وقت نيت روزه واجب، از وى صحيح نيست.
س : من معتاد به سيگار هستم و در ماه مبارک رمضان  هر چه تلاش مي‏کنم که تندخو نباشم نمي‏توانم و همين باعث ناراحتي زياد  افراد خانواده‏ام شده است و خودم هم از وضعيت دشوارم رنج مي‏برم، تکليف من  چيست؟
ج: روزه ماه مبارک رمضان بر شما واجب است و بنا بر  احتياط واجب جايز نيست در حال روزه سيگار بکشيد، و نبايد بدون دليل با  ديگران تند برخورد کنيد.

شرايط وجوب و صحت روزه